Glosariusz

Ogólnie przyjęty słownik terminów i skrótów używanych w logistyce globalnej.

Pojęcie Rozwinięcie
ADR (fr. L’ Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route) – międzynarodowa konwencja dotycząca transportu materiałów niebezpiecznych drogą lądową. Do materiałów niebezpiecznych zaliczają się m.in.: materiały i przedmioty wybuchowe, gazy, materiały ciekłe zapalne, materiały promieniotwórcze, materiały żrące, inne materiały i przedmioty niebezpieczne.
Airport-to-airport Przewóz drogą lotniczą towarów w systemie od lotniska do lotniska.
Awizacja dostawy Przekazanie do załadowcy/rozładowcy numerów auta i naczepy, czasem również danych kierowcy, który odbierze/dostarczy towar.
BtoUK Autorski projekt GOPET mający na celu stworzenie połączeń drogowo-kolejowych pomiędzy Bułgarią, Rumunią oraz Europą Zachodnią, w tym do Wielkiej Brytanii; był przeprowadzony przy wsparciu Agencji Wykonawczej ds. Innowacyjności i Sieci oraz programu Marco Polo.
Cargo Zwane inaczej ładunkiem; nazwa stosowana w imporcie, handlu i transporcie międzynarodowym, jest to ładunek/towar do przewiezienia.
Chłodnia Typ naczepy sztywnej przeznaczonej do transportu towarów w kontrolowanej temperaturze, np. żywności, leków, produktów chemicznych.
Ciągnik siodłowy Pojazd mechaniczny przeznaczony głównie do ciągnięcia innych pojazdów drogowych, które nie posiadają napędu własnego, przede wszystkim naczep, podpieranych na specjalnym siodle znajdującym się w tylnej części ciągnika; może być częścią zestawu.
CMR (fr. Convention relative au contrat de transport international de Marchandises par Route) – Konwencja o umowie międzynarodowego drogowego transportu towarów; nazwa dotyczy również dokumentu zwanego Międzynarodowym Listem Przewozowym – to podstawowy dokument, który potwierdza zawarcie umowy o przewóz ładunku.
COTIF (ang. The Convention on International Carriage by Rail) – Konwencja o międzynarodowym przewozie kolejami; określa jednolity system prawny w zakresie przewozu osób, towarów, zasad użytkowania wagonów i infrastruktury w międzynarodowej komunikacji kolejowej. Reguluje także organizację przewozów kolejami towarów niebezpiecznych. Jest istotnym dokumentem regulującym współpracę w dziedzinie międzynarodowej komunikacji kolejowej.
Cross docking Metoda polegająca na przeładowaniu i wysyłce towarów do odbiorcy od razu po dostarczeniu go do magazynu, bez konieczności jego składowania.
Cysterna Specjalistyczny rodzaj naczepy do transportu cieczy, gazów oraz płynów, żywności, odpadów, a nawet towarów niebezpiecznych.
Czas dostawy Czas liczony od załadunku do rozładunku.
Depaletyzacja Proces rozładowywania towaru z palet.
DGR (ang. Dangerous Goods Regulations) – zbiór przepisów dotyczących przewozu materiałów niebezpiecznych drogą lotniczą.
Door-to-door (D2D) Pełna obsługa spedycyjna, zaczynająca się od momentu odebrania towaru u nadawcy, aż do dostarczenia towaru do odbiorcy. Dosłownie: dostawa od drzwi nadawcy do drzwi odbiorcy.
Drobnica Mniejsze, policzalne ładunki występujące w opakowaniach lub bez, np. Puszki, butelki, skrzynki, części gotowe i montażowe, pojemniki, paczki, jednostki ładunkowe.
Dystrybucja Działania zapewniające efektywny ruch produktów i towarów od końca linii produkcyjnej do konsumenta.
EDI (ang. Electronic Data Interchange) – elektroniczna wymiana danych handlowych i finansowych bezpośrednio pomiędzy systemami komputerowymi partnerów biznesowych.
Eksport Wywóz i sprzedaż dóbr materialnych i niematerialnych (towarów, usług lub kapitału) podmiotom zagranicznym.
FCL (ang. Full Container Load) –  ładunek, który zajmuje cały kontener, spotykany w masowym eksporcie lub imporcie; rozwiązanie najczęściej stosowane przez duże przedsiębiorsta, które dysponują sporą ilością towaru.
Flota Inaczej: tabor samochodowy; ogół pojazdów używanych przez przedsiębiorstwo.
Fracht pot. przewożony ładunek i/lub kwota należności za przewóz towarów.
FTL (ang. Full Truck Load) – ładunek całopojazdowy.
HACCP (ang. Hazard Analysis and Critical Control Points System) system, który analizuje cały proces produkcyjny oraz ma na celu wychwycenie ewentualnych zagrożeń podczas przebiegu wszystkich etapów produkcji i obrotu żywnością.
Hub Centralny punkt dla zbierania, sortowania, przeładunku i dystrybucji towarów dla danego obszaru.
Hub-to-hub Usługa transportowa z jednego węzła transportowego do kolejnego.
IATA (ang. The International Air Transport Association) – Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych; skupia dziś ok. 260 przewoźników z całego świata, spelniających określone wymagania; GOPET Trans w 2020 r. został w pełni certyfikowanym Agentem IATA i jest autoryzowanym przedstawicielem linii lotniczych
Import Przywóz dóbr materialnych i niematerialnych (towarów, usług lub kapitału) spoza granic danego kraju.
ISO Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna; organizacja pozarządowa zrzeszającą krajowe organizacje normalizacyjne, ustanawia normy we wszystkich dziedzinach życia codziennego.
Izoterma naczepa przeznaczona do przewozu towarów w stanie schłodzonym lub zamrożonym, z utrzymującą się przez pewien czas stałą temperaturą – jej ściany zabezpieczone są izolacją, najczęściej aluminiową. Naczepy izotermy mają zamkniętą zabudowę i nie posiadają agregatu chłodniczego.
JIT (delivery) (ang. Just In Time) – (dostawa) dokładnie na czas.
Kodeks postępowania dla partnerów biznesowych Dokument zawierający zasady współpracy i normy postępowania, którymi kieruje się dane przedsiębiorstwo; Kodeks postępowania dla partnerów biznesowych GOPET.
Konsolidacja Proces łączenia przesyłek w celu transportu ich w jednym kontenerze/pojeździe; patrz: LCL, LTL.
Kontener Jednostka ładunkowa, zazwyczaj metalowa skrzynia, służąca do przewozu towarów, używana głównie w transporcie morskim i kolejowym.
Kontener 45PWHC

Kontener transportowy podwyższany, poszerzany, o ładowności 33 europalet;

  • Wysokość wewnętrzna: 2670 mm
  • Szerokość wewnętrzna: 2410 mm
  • Długość wewnętrzna: 13530 mm
  • Wysokość otwarcia drzwi: 2570 mm
  • Szerokość otwarcia drzwi: 2410 mm
Korytarz transportowy Ciąg komunikacji międzynarodowej, składa się z co najmniej dwóch dróg transportowych o odpowiednich parametrach technicznych i rozmieszczonymi węzłami transportowymi.
LCL (ang. Less Container Load) częściowy załadunek kontenera, pozostała przestrzeń wykorzystywana jest przez innego klienta. Jest to wygodne rozwiązanie dla mniejszych firm, które wysyłają niewielkie partie ładunków i realizują wysyłkę częściej, lecz w mniejszych ilościach; patrz: konsolidacja.
Licencja transportowa Zezwolenie na wykonywanie transportu drogowego towarów lub osób. Wydawane jest przedsiębiorcom, którzy prowadzą działalność transportową.
Logistyka Proces efektywnego planowania, realizowania i nadzorowania przepływu produktów z punktu produkcji do punktu sprzedaży lub konsumpcji.
Logistyka kontraktowa Operacje logistyczne opierające się na działaniu pomiędzy producentami a usługodawcami logistycznymi, polegające na podziale funkcji pomiędzy stronami, kompleksowym zarządzaniu operacjami magazynowymi oraz długoterminową współpracą  zarówno pod względem transportu, magazynowania towarów, jak i dystrybucji w imieniu i na rzecz klienta.
LTL (ang. Less Than Truckload) ładunki częściowe w pojeździe ciężarowym, które zajmują jedynie część przestrzeni załadunkowej naczepy.
Ładunek Zwany inaczej cargo; to wszystkie dobra materialne przemieszczane odpłatnie wszelkimi środkami transportu w łańcuchu dostaw.
Ładunek całopojazdowy patrz: FTL; ładunek całopojazdowy.
Ładunki częściowe patrz: LTL i LCL; załadunek częściowy.
Łańcuch dostaw (ang. supply chain) – to rozległy process związany z transportem i przemieszczaniem towarów, polega na pozyskiwaniu wszelkiego rodzaju surowców oraz dostarczeniu produktów końcowym konsumentom. Kluczowymi elementami łańcucha dostaw, pozwalającymi na realizację dostaw są transport i magazynowanie.
Magazynowanie Czynności związane z czasowym gromadzeniem zapasów towarów, ich składowaniem we właściwych warunkach oraz przekazywaniem odbiorcom.
Międzynarodowy List Przewozowy patrz: CMR
Naczepa

Pojazd drogowy bez własnego napędu, służący do przewozu różnego rodzaju dóbr w transporcie drogowym; część naczepy wraz z ładunkiem spoczywa na tylnej osi ciągnika siodłowego tworząc wspólnie zestaw drogowy

Rodzaje naczep:
– firanka
– plandeka
– chłodnia
– izoterma
– ruchoma podłoga
– do przewozu zwierząt
– wywrotka
– cysterna
– silos
– niskopodwoziowa
– mega
– platforma
– laweta
– furgonowe
– podkontenerowe
Naczepa Firana (firanka) Inaczej: tautliner; rodzaj naczepy zaliczana do typu naczep plandekowych; nazwa wzięła się od sposobu otwierania przestrzeni ładunkowej, która polega na przesunięciu plandeki zamocowanej na specjalnej prowadnicy (czynność jest analogiczna do odsłaniania firanki, stąd nazwa naczep)
Naczepa Mega Inaczej: JUMBO; nadwozie będące odmianą firanki lub plandeki. Charakteryzuje się ona wysokością ok. 3 m., dzięki czemu możliwy jest przewóz wyższych ładunków.
(standardowa ma wysokość około 2,75m.)
Naczepa P 400

Rodzaj naczepy plandekowej używanej np. w transporcie intermodalnym, którą można podnieść i przenieść na wagon kolejowy przy pomocy specjalnego wózka reach stacker; dane techniczne:

  • Wysokość wewnętrzna: 2790 mm
  • Szerokość wewnętrzna: 2480 mm
  • Długość wewnętrzna: 13620 mm
  • Wysokość otwarcia drzwi: 2700 mm
  • Wysokość boczna naczepy: 2700 mm
Naczepa Plandeka (plandekowa) Rodzaj naczepy, podobnej gabarytowo do firanki; rozróżnia je sposób otwierania zabudowy – plandekę należy rozwiązać i podnieść.
Naczepa stand-by Rodzaj  naczepy pozostawianej przez przewoźnika na terenie załadowcy/odbiorcy;  kierowca przewoźnika nie uczestniczy w załadunku/rozładunku takiej naczepy.
OCP Ubezpieczenie przewoźnika drogowego, wykonującego odpłatnie przewozy drogowe przesyłek; chroni przede wszystkim przewoźnika transportującego towar. Jeżeli towar nie zostanie dostarczony na czas z powodu jego kradzieży, uszkodzenia, pożaru samochodu lub innego wypadku, to poszkodowany może otrzymać należne mu za straty odszkodowanie.
Odprawa celna Celem jest sprawdzenie przewożonego towaru oraz aby był on zgodny z umowami międzynarodowymi i danymi przepisami prawa. Kontrola celna może dotyczyć całości przewożonego towaru lub tylko jego części. Odprawa wiąże się z koniecznością zgromadzenia wszystkich niezbędnych dokumentów, takich jak: faktura handlowa, lista pakunkowa oraz oryginał świadectwa pochodzenia. Podczas odprawy pobierane jest też cło oraz podatek.
Ogólne warunki handlowe Warunki regulujące prawa i obowiązki Stron Umów i stanowiące ich integralną część.
OTIF (ang. On Time In Full) – (dostawa) na czas, w całości; miara wydajności logistyki lub dostawy w łańcuchu dostaw, która pokazuje czy produkt jest dostarczony w oczekiwanej ilości i w oczekiwanym czasie.
Paletyzacja Proces układania towarów na paletach, według potrzeb klienta.
Przeładunek Czynności związane z przemieszczeniem ładunków z jednego środka transportu na drugi.
Przewoźnik Firma przewozowa, która dokonuje rzeczywistego, fizycznego transportu towaru drogą lądową, wodną lub powietrzną.
Pusty przebieg Przejazd bez ładunku
Regały przepływowe Inaczej: regały grawitacyjne; palety ładowane są na regał w strefie załadowczej, a następnie – na rolkach, siłą grawitacji – przesuwają się w głąb regału; stosowane przy dużej ilości towaru rozmieszczonej na małej powierzchni.
RID (fr. Règlement concernant le transport International ferroviaire des marchandises Dangereuses) – regulamin dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych, stanowiącego załącznik C do Konwencji o międzynarodowym przewozie kolejami (COTIF), której Polska jest sygnatariuszem.
Rozformowanie kontenera Rozładowanie kontenera z ładunkami drobnicowymi.
Ruchoma podłoga (ang. walking floor); rodzaj nadwozia, które dzięki ruchomej podłodze umożliwia załadunek i rozładunek towaru, eliminując potrzebę stosowania wózka widłowego oraz wszelakich wejść do środka.
Solówka Samochód ciężarowy, który nie posiada ani przyczepy, ani naczepy; jest popularnym rozwiązaniem w transportach krótkodystansowych, powszechnie wykorzystuje się je np. w dostarczaniu towarów do sklepów.
Spedycja Działalność polegająca na organizowaniu przewozu towaru na zlecenie osoby prawnej lub fizycznej i na wykonaniu niezbędnej grupy czynności dodatkowych, wynikających ze specyfiki zlecenia. Spedycja obok transportu i logistyki jest jednym z elementów branży TSL.
SQAS (ang. Safety and Quality Assessment System) – system badania i oceny bezpieczeństwa i jakości, skierowany do firm uczestniczących w łańcuchu logistycznym TSL; Ocena jest przeprowadzana za pomocą kwestionariusza przez niezależnego audytora. Wynikiem oceny SQAS jest szczegółowy raport zawierający niezbędne informacje w zakresie wyboru partnera logistycznego.
SQAS Transport Service Kwestionariusz stosowany do oceny firm świadczących usługi transportowe (posiadających własne pojazdy oraz kierowców) jak również operatorów usług, którzy podzlecają usługi transportowe na zewnątrz- spedycji.
Standard EURO Europejski standard emisji spalin; norma dopuszczalnych emisji spalin w pojazdach sprzedawanych na terenie Unii Europejskiej oraz Europejskim Obszarze Gospodarczym.
System WMS (ang. Warehouse Management System) – oprogramowanie do zarządzania przepływem towarów na magazynie; rejestruje i monitoruje wszelkie zdarzenia magazynowe, od przyjęcia towaru, przez jego składowanie, kompletację, weryfikację i wydanie.
Terminal kolejowy Obiekt wraz z urządzeniami specjalistycznymi umożliwiającymi załadunek, wyładunek lub zestawianie pociągów towarowych lub integrację usług towarowego transportu kolejowego z innymi rodzajami transportu.
TIR (fr. Transport International Routier) – międzynarodowa konwencja dotycząca przewozu towarów samochodami ciężarowymi w transporcie międzynarodowym.
Towar neutralny Rodzaj towaru, który nie wymaga przestrzegania dodatkowych wymagań termicznych oraz bezpieczeństwa albo towar, który nie wymaga specjalnego wyposażenia naczepy, przeszkolenia kierowcy i nie należy do kategorii ładunków niebezpiecznych, patrz: ADR.
Towar niebezpieczny Rodzaj towaru, którego przewóz jest zabroniony lub dopuszczony wyłącznie na specjalnych warunkach podanych w ADR. Można je przewozić w sztukach, luzem oraz w cysternach. Towary niebezpieczne mogą przyjmować postać stałą (jako materiały sypkie, granulowane, pastowate), ciekłą i gazową. Będą nimi np. benzyna, niektóre rozpuszczalniki i farby, niektóre  nawozy sztuczne, wybrane kwasy, wiele gazów, jak choćby propan czy acetylen.
Towar z wymogiem temperatury kontrolowanej Ładunki, które łatwo się psują lub zmieniają skład chemiczny przy najmniejszych wahaniach temperatur; patrz: chłodnia, izoterma.
Towary ponadgabarytowe Towary, których nie da przewieźć się standardową naczepą, gdyż ich gabaryty przekraczają normy określone w prawie dla pojazdów poruszających się po drogach.
Transport drogowy Jedna z gałęzi transportu lądowego, w ktorej odbywa się przewóz rzeczy pojazdami samochodowymi. Usługi transportowe odbywające się z wykorzystaniem transportu drogowego świadczone są przez przewoźników drogowych. GOPET Poland specjalizuje się w świadczeniu usług transportu drogowego.
Transport intermodalny Gałąź transportu lądowego polegająca na wykorzystaniu więcej niż jednego rodzaju transportu z jedną jednostką ładunkową na całej trasie, np. kontenerem lub nadwoziem wymiennym. Odbywa się bez przeładunku samego towaru przy zmianie rodzaju transportu – jeśli towar rozpoczął podróż w kontenerze, w tym samym kontenerze musi odbyć resztę przewozu. W praktyce najczęściej polega na łączeniu transportu drogowego z transportem kolejowym.
GOPET posiada własną flotę 200 jednostek intermodalnych składającą się z kontenerów 45PWHC oraz naczep plandekowych P 400.
Transport kolejowy Gałąź transportu lądowego polegająca na przemieszczeniu towarów przy użyciu pojazdów kolejowych, np. w kontenerach.
Transport lotniczy Transport powietrzny rzeczy statkami powietrznymi z kategorii samolotów i śmigłowców. Od października 2020 roku GOPET TRANS jest certyfikowanym Agentem IATA.
Transport morski Gałąź transportu, polegająca na dostawie towarów przez wody morskie, w której stosuje się statki towarowe do przewozu dużych ilości ładunku, najczęściej w kontenerach.
Tranzyt Przewóz towarów z jednego państwa do drugiego przez obszar trzeciego; np. transport towarów z Polski do Francji określa się tranzytem przez Niemcy.
TSL skrót od: Transport-Spedycja-Logistyka
Usługi intermodalne patrz: transport intermodalny
Van Typ nadwozia, który służy do przewozu ładunków, towarów lub osób; składa się z jednej bryły – przestrzeni dla kierowcy i przestrzeni ładunkowej lub siedzeń dla pasażerów
Wywrotka Rodzaj naczepy, z możliwością załadunku górą i podniesienia, co umożliwia szybki wyładunek towaru tyłem. Wywrotki stosowane są zazwyczaj w gospodarce budowlanej, np. w celu transportu piasku.
Zestaw drogowy (zestaw transportowy) Składa się z ciągnika siodłowego oraz przyłączonej do niego naczepy.
Zielona logistyka Rozwiązania ekologiczne stosowane w logistyce; to filozofia prowadzenia działalności biznesowej, która zakłada wywieranie jak najmniejszego wpływu na środowisko naturalne. GOPET od 2013 r skupia się na rozwoju usług z zakresu transportu intermodalnego, przyczyniając się do redukcji CO2.